Gần đây, tôi đang đứng ở một quầy hàng tạp hóa, nhìn chằm chằm vào một quả đào méo mó với một vết lõm ở một bên. Trông nó như thể đã sống sót qua một ngày khó khăn—nhưng mùi hương của nó cũng thật tuyệt vời. Khi tôi với tay lấy nó, một người bên cạnh tôi do dự, liếc nhìn quả đào, rồi lại chọn một quả hoàn hảo.

Và khoảnh khắc nhỏ bé ấy đã ghi lại một điều vô cùng to lớn: trên khắp thế giới, chúng ta đang vứt bỏ hàng triệu tấn trái cây và rau củ hoàn toàn có thể ăn được chỉ vì chúng trông không hoàn hảo. Đó chính là điều mà phong trào "thực phẩm không hoàn hảo" toàn cầu đang cố gắng thay đổi.

Và hóa ra việc chọn một củ cà rốt cong hoặc một quả lê có sẹo có thể gây ra tác động đến môi trường lớn hơn bạn nghĩ.

1. Tại sao nông sản không hoàn hảo lại quan trọng?

Chúng ta lãng phí một lượng thực phẩm đáng kinh ngạc mỗi năm—khoảng một phần ba tổng số thực phẩm được trồng trên toàn cầu không bao giờ được tiêu thụ. Một phần lớn lượng chất thải đó đến từ các tiêu chuẩn về hình thức. Nếu một quả cà chua quá nhỏ, hoặc một quả bí ngòi hơi cong, nó thường không bao giờ được bày bán trên kệ hàng.

Điều này không chỉ liên quan đến việc lòng tự trọng của trái cây và rau củ bị tổn thương. Khi thực phẩm bị lãng phí, mọi nguồn lực được sử dụng để trồng trọt—nước, đất, năng lượng, nhân công—cũng bị lãng phí. Và khi nông sản không được ăn hết phân hủy trong các bãi chôn lấp, nó sẽ giải phóng khí mê-tan, một loại khí mạnh hơn nhiều so với CO₂.

Mua nông sản không hoàn hảo là một trong những cách đơn giản nhất mà người tiêu dùng có thể phá vỡ vòng luẩn quẩn này. Về cơ bản, bạn đang cứu lấy thực phẩm mà nếu không có nó, chúng có thể bị vứt bỏ chỉ vì lý do thẩm mỹ.

2. "Thực phẩm không hoàn hảo" thực sự nghĩa là gì?

Nông sản không hoàn hảo không phải là không an toàn. Nó cũng không phải là chất lượng thấp. Không phải là cái thùng rác buồn bã, bị lãng quên ở phía sau cửa hàng. Đơn giản là thực phẩm không đạt tiêu chuẩn thẩm mỹ nhưng lại có hương vị đúng như thiên nhiên đã định sẵn.

• Hình dạng kỳ lạ không ảnh hưởng đến độ tươi ngon

Hãy nghĩ đến cà rốt có chân hoặc dưa chuột xoắn—chúng trông kỳ quặc nhưng nấu vẫn ngon.

• Những vết sẹo trên bề mặt không ảnh hưởng đến phần bên trong

Một loại trái cây họ cam quýt với lớp vỏ sần sùi vẫn có thể cực kỳ ngọt và mọng nước.

• Kích thước thay đổi được coi là "không hoàn hảo"

Quá to, quá nhỏ—vẫn ngon, vẫn bổ dưỡng.

Một khi bạn đã nếm thử hương vị của một quả đào hơi méo mó, có thể bạn sẽ không còn quan tâm đến sự cân xứng hoàn hảo nữa.

3. Làm thế nào để mua sắm thông minh cho những sản phẩm không hoàn hảo?

Sản phẩm không hoàn hảo có thể là một món hời, nhưng bạn vẫn nên chọn những sản phẩm có thể bảo quản tốt tại nhà. Một chút chiến lược sẽ giúp trải nghiệm mua sắm vừa bền vững vừa thỏa mãn.

• Kiểm tra độ cứng thay vì vẻ ngoài

Một củ cà rốt có góc cạnh bất thường thì không sao, nhưng một củ mềm nhũn thì không. Hãy tin vào tay bạn, đừng tin vào mắt mình.

• Ưu tiên những sản phẩm bạn sẽ sớm sử dụng

Sản phẩm không hoàn hảo thường được bán giảm giá vì chúng có khiếm khuyết về mặt thẩm mỹ—chứ không phải vì chúng cũ. Tuy nhiên, việc lên kế hoạch bữa ăn dựa trên những gì bạn mua sẽ giúp giảm thiểu lãng phí hơn nữa.

• Tận dụng các lựa chọn thân thiện với việc chuẩn bị bữa ăn

Nếu bạn đang thái, rang, ép nước, ngâm chua hoặc xay sinh tố, hình dạng thực sự không quan trọng.

• Hãy để các cửa hàng hướng dẫn bạn lựa chọn

Nhiều chợ hiện nay phân loại các sản phẩm không hoàn hảo thành từng túi. Những hỗn hợp này có thể giúp bạn làm quen với các thành phần mới và giảm bớt công sức phân loại.

4. Những cách đơn giản để sử dụng nguyên liệu "không hoàn hảo" tại nhà

Một số nguyên liệu không hoàn hảo lại đặc biệt phù hợp trong các công thức nấu ăn mà kết cấu hoặc hình dạng hoàn toàn biến mất. Dưới đây là một vài cách sử dụng chúng mà không gây căng thẳng, vẫn giữ được hương vị.

• Sinh tố và nước ép

Các loại quả mọng mềm, táo bị móp, và các loại cam quýt không đều là những lựa chọn hoàn hảo để xay sinh tố.

• Rau củ nướng

Cà rốt xoắn hoặc khoai tây sần sùi nướng rất đẹp mắt với dầu ô liu và thảo mộc.

• Súp và món hầm

Một khi đã được thái hạt lựu, không ai biết (hoặc quan tâm) rau củ trông như thế nào trước khi cho vào hộp.

• Dưa chua hoặc salad nhanh chóng

Một quả dưa chuột hơi cong cũng có những lát cắt giống như một quả dưa chuột hoàn hảo.

Khi bạn ngừng lo lắng về hình thức, việc nấu nướng của bạn sẽ trở nên trực quan hơn, thực tế hơn và thường sáng tạo hơn.

5. Việc lựa chọn sản phẩm không hoàn hảo hình thành thói quen tốt hơn như thế nào?

Mua thực phẩm không hoàn hảo không chỉ là một hành động nhất thời—nó tự nhiên khuyến khích việc tiêu dùng có ý thức hơn. Những người áp dụng thói quen này thường cho biết họ ăn những gì họ mua một cách chu đáo hơn, bảo quản thực phẩm tốt hơn và chú ý hơn đến các dấu hiệu hết hạn.

• Bạn học cách coi trọng hương vị và dinh dưỡng hơn là hình thức bên ngoài

Điều này giúp việc mua sắm tạp hóa trở nên đơn giản hơn và ít lãng phí hơn.

• Bạn hỗ trợ những người nông dân phụ thuộc vào doanh số thu hoạch toàn phần

Thất thoát mỹ phẩm có thể gây thiệt hại tài chính cho người trồng trọt; việc mua sản phẩm không hoàn hảo giúp giảm bớt áp lực đó.

• Bạn tác động đến các siêu thị để họ xem xét lại các tiêu chuẩn về lãng phí

Khi nhu cầu tăng lên, các cửa hàng sẵn sàng dự trữ những mặt hàng không hoàn hảo hơn.

Những gì bắt đầu từ một sở thích cá nhân nhỏ bé sẽ trở thành một sự thay đổi tinh tế nhưng có ý nghĩa trong hệ thống thực phẩm.

Mỗi khi bạn chọn một quả cà chua méo mó hay một quả lê không hoàn hảo, bạn đang bỏ một lá phiếu nhỏ bé - cho sự bền vững, cho lẽ thường, cho một nền văn hóa ẩm thực coi trọng dinh dưỡng hơn vẻ bề ngoài. Và có lẽ đó chính là sức mạnh thầm lặng của phong trào thực phẩm không hoàn hảo: nó mời gọi chúng ta nhìn xa hơn bề nổi, tiêu thụ có chủ đích hơn, và nhận ra rằng những thay đổi có ý nghĩa có thể bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt như trái cây bạn mua ở quầy rau củ.