Trong vài năm trở lại đây, các lựa chọn thực phẩm thuần chay đã bùng nổ mạnh mẽ trong ẩm thực phương Tây. Dù là vì lý do sức khỏe, bền vững môi trường, hay yếu tố đạo đức, ngày càng nhiều người chuyển sang chế độ ăn dựa trên thực vật.

Kết quả là, những món ăn truyền thống phương Tây — vốn xoay quanh thịt, sữa và sản phẩm động vật — nay được tái sáng tạo với nguyên liệu thuần chay mang lại hương vị và kết cấu tương tự.

Từ burger rau củ đến pizza không phô mai, làn sóng thực phẩm thuần chay đang cách mạng hóa cách chúng ta tiếp cận món ăn phương Tây cổ điển.

Vì sao thực phẩm thuần chay ngày càng phổ biến

Có nhiều lý do khiến thực phẩm thuần chay dần trở nên quen thuộc trong chế độ ăn phương Tây. Trước hết, ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra lợi ích sức khỏe từ chế độ ăn này. Các công trình khoa học cho thấy thực phẩm thuần chay giúp giảm nguy cơ bệnh tim, hạn chế viêm, và hỗ trợ duy trì cân nặng lành mạnh. Bên cạnh đó, khi biến đổi khí hậu và vấn đề bền vững môi trường ngày càng cấp bách, nhiều người chọn thực phẩm từ thực vật để giảm dấu chân carbon. Một yếu tố khác là nhận thức ngày càng cao về cách đối xử với động vật trong ngành công nghiệp thực phẩm. Khi nhiều người biết đến thực trạng chăn nuôi công nghiệp, họ tìm đến các lựa chọn “không tàn nhẫn”. Sự kết hợp của sức khỏe, môi trường và đạo đức đã thúc đẩy sự trỗi dậy của ẩm thực thuần chay phương Tây, mang lại cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết.

Phiên bản thuần chay của món Âu kinh điển

Điểm thú vị của thực phẩm thuần chay là khả năng tái hiện hương vị và kết cấu của món ăn vốn gắn liền với thịt. Lấy ví dụ burger phô mai: một chiếc burger thuần chay có thể dùng nhân làm từ đậu đen, đậu gà, hoặc protein đậu nành, kết hợp với phô mai thuần chay và topping rau tươi như burger truyền thống. Kết quả là món ăn mang hương vị “không khác bản gốc”, nhưng hoàn toàn không cần đến thịt hay sữa. Tương tự, pizza nay đã có phô mai từ thực vật, pasta có thể thay bằng mì không gluten hoặc mì làm từ các loại đậu. Các sản phẩm thay thế thịt như Beyond Meat hay Impossible Foods cũng xuất hiện, giúp người ăn dễ dàng thưởng thức từ thịt viên đến xúc xích mà không cần dùng đến sản phẩm động vật.

Nguyên liệu sáng tạo trong ẩm thực thuần chay

Làn sóng thuần chay đã mang đến nhiều nguyên liệu thú vị cho ẩm thực phương Tây. Nổi bật là mít non (jackfruit), loại trái cây nhiệt đới có thớ thịt xơ dai, trở thành nguyên liệu hoàn hảo thay thế thịt xé trong taco hay sandwich. Mít non có vị nhạt, dễ hấp thụ gia vị, khiến món ăn trở nên đậm đà. Một nguyên liệu khác là tempeh — sản phẩm lên men từ đậu nành, có kết cấu chắc, vị bùi, giàu protein. Tempeh thường được dùng thay thịt trong món xào, sandwich, và còn chứa nhiều lợi khuẩn tốt cho đường ruột. Ngoài ra còn có men dinh dưỡng (nutritional yeast) — “người bạn đồng hành” của dân thuần chay, thường được dùng để tạo hương vị phô mai cho món ăn. Nó được rắc lên pasta, bỏng ngô, salad, hoặc trộn vào sốt, súp. Đồng thời, đây cũng là nguồn vitamin B12 quý giá cho người ăn chay và thuần chay.

Sản phẩm thay thế sữa từ thực vật

Một trong những thay đổi rõ rệt nhất trong ẩm thực thuần chay là sự bùng nổ của sản phẩm thay thế sữa. Nếu như phô mai, bơ, sữa từng là trụ cột trong nấu ăn phương Tây, thì nay phiên bản thuần chay đã nhanh chóng phổ biến ở cả nhà bếp lẫn nhà hàng. Ví dụ, phô mai làm từ hạt điều được ưa chuộng nhờ hương vị béo ngậy, chua nhẹ, rất giống phô mai sữa bò. Sữa yến mạch đã trở thành lựa chọn quen thuộc trong quán cà phê, nhiều người còn thích hơn cả sữa bò bởi độ béo mịn và vị ngọt nhẹ. Sữa hạnh nhân và sữa dừa cũng chiếm chỗ trong siêu thị, được dùng cho sinh tố, làm bánh hay nấu ăn. Bơ thực vật, thường làm từ dầu dừa hoặc dầu bơ, là lựa chọn lành mạnh hơn bơ truyền thống. Nó có thể dùng để áp chảo, nướng bánh, hoặc phết bánh mì, đồng thời chứa ít chất béo bão hòa hơn.

Làm thế nào để đưa thực phẩm thuần chay vào chế độ ăn

Nếu bạn muốn khám phá ẩm thực thuần chay phương Tây, tin vui là không cần thay đổi đột ngột. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ. Thử thay vài nguyên liệu quen thuộc: dùng phô mai thực vật trên pizza, thay nhân burger bằng veggie burger, hoặc dùng sữa hạnh nhân cho ly cà phê sáng. Với những ai muốn làm quen từ từ, có thể áp dụng “Thứ Hai không thịt” hoặc nấu một bữa ăn thuần chay mỗi tuần. Có vô số công thức ngon miệng, bổ dưỡng để bạn thử nghiệm, không lo nhàm chán. Hơn nữa, nhiều nhà hàng và chuỗi thức ăn nhanh nay cũng đã phục vụ món thuần chay, giúp bạn dễ dàng trải nghiệm mà không cần nỗ lực nhiều.

Kết luận: Tương lai ngon miệng và bền vững

Khi nhu cầu thực phẩm thuần chay không ngừng tăng, chúng ta đang chứng kiến một bước chuyển mình thú vị của ngành ẩm thực. Ẩm thực phương Tây, vốn gắn liền với sản phẩm động vật, nay đang dần đổi thay để hòa nhập cùng nguyên liệu thực vật vừa ngon, vừa bổ, lại thỏa mãn khẩu vị. Với sự đa dạng của các lựa chọn hiện nay, ai cũng có thể thưởng thức món yêu thích mà vẫn tạo tác động tích cực cho sức khỏe và môi trường. Vậy, tại sao không thử? Biết đâu bạn sẽ nhận ra rằng phiên bản thuần chay của những món ăn “comfort food” quen thuộc còn ngon hơn cả bản gốc!