Ăn theo mùa, tăng đề kháng
Nguyễn Anh Phương
| 22-08-2025

· Nhóm ăn uống
Bạn có bao giờ thắc mắc vì sao có những mùa trong năm lại dễ khiến ta hắt hơi, sụt sịt hay cảm lạnh hơn những mùa khác?
Thực tế, hệ miễn dịch của chúng ta luôn thay đổi nhịp điệu theo môi trường xung quanh, và những gì ta ăn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cơ thể khỏe mạnh hay dễ suy yếu.
Thay vì vội vàng tìm đến những loại thực phẩm chức năng, việc tập trung vào trái cây và rau củ theo mùa có thể trở thành “vũ khí bí mật” giúp tăng cường hàng rào phòng thủ tự nhiên. Ăn theo mùa không chỉ là một xu hướng, mà còn là cách thông minh để tối ưu sức khỏe miễn dịch.
Vì Sao Thực Phẩm Theo Mùa Quan Trọng Với Hệ Miễn Dịch
Hệ miễn dịch phụ thuộc chặt chẽ vào vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa để hoạt động hiệu quả. Thực phẩm theo mùa thường tươi hơn, giàu dưỡng chất hơn và đa phần được trồng tại địa phương. Điều này đồng nghĩa với việc bạn nhận được nguồn dinh dưỡng dồi dào, được thiên nhiên “thiết kế” phù hợp cho từng giai đoạn trong năm.
Các chuyên gia như TS. Michael Greger, tác giả cuốn How Not to Die, nhấn mạnh rằng sự đa dạng và độ tươi mới của dưỡng chất có ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh miễn dịch.
Chẳng hạn, thực phẩm giàu vitamin C trong mùa lạnh hay giàu vitamin A vào mùa nóng sẽ cung cấp đúng những gì cơ thể cần nhất trong từng thời điểm. Nếu ăn “lệch mùa”, bạn có thể bỏ lỡ những lợi ích tự nhiên này, thậm chí nạp vào cơ thể những thực phẩm bị hao hụt dinh dưỡng do vận chuyển hoặc lưu trữ quá lâu.
Dinh Dưỡng Chủ Chốt Trong Rau Củ Quả Theo Mùa
Điều gì khiến rau củ quả theo mùa đặc biệt tốt cho hệ miễn dịch? Ba nhóm dưỡng chất nổi bật gồm:
1. Vitamin C
– Thiết yếu cho hoạt động của bạch cầu và bảo vệ chống oxy hóa.
2. Beta-Carotene (tiền chất của Vitamin A)
– Tăng cường lớp màng nhầy và da, tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại mầm bệnh.
3. Polyphenol và Flavonoid
– Hợp chất thực vật giúp giảm viêm và nâng cao tín hiệu miễn dịch.
Các loại rau củ quả theo mùa cung cấp dồi dào những dưỡng chất này, nhưng sự phân bổ thay đổi tùy thời điểm trong năm.
Anh Hùng Miễn Dịch Của Mùa Đông
Mùa đông nổi tiếng là “thiên đường” của cảm lạnh và cúm, nên việc tăng cường miễn dịch vào thời điểm này là vô cùng quan trọng. Rau củ quả thu hoạch mùa đông thường dồi dào vitamin C và chất chống oxy hóa.
Ví dụ:
1. Trái cây có múi như cam, bưởi, quýt —
chứa nhiều vitamin C.
2. Rau họ cải như bắp cải tí hon, cải xoăn —
giàu chất xơ, vitamin C và chất chống oxy hóa.
3. Khoai lang —
chứa nhiều beta-carotene, bảo vệ niêm mạc đường hô hấp.
Bổ sung những thực phẩm này vào chế độ ăn sẽ giúp cơ thể bạn chống lại mầm bệnh hiệu quả hơn trong mùa lạnh.
Mùa Xuân Và Hè: Tuyến Phòng Thủ Tươi Mới
Khi thời tiết ấm dần lên, hệ miễn dịch cần dưỡng chất khác để hỗ trợ năng lượng và sức khỏe làn da. Rau xanh đầu xuân và các loại quả mọng mùa hè là nguồn dưỡng chất tuyệt vời.
1. Rau chân vịt, rau arugula —
giàu vitamin A và C, hỗ trợ làn da và tế bào miễn dịch.
2. Dâu tây, việt quất —
chứa nhiều flavonoid giúp điều hòa phản ứng miễn dịch.
3. Cà chua —
giàu lycopene, chất chống oxy hóa giúp giảm viêm.
Ăn tươi sống những thực phẩm này khi có thể sẽ giữ trọn vẹn các hợp chất tăng cường miễn dịch.
Làm Sao Để Kết Hợp Thực Phẩm Theo Mùa Một Cách Thông Minh
Biết loại nào tốt cho miễn dịch là một chuyện, nhưng đưa chúng vào bữa ăn hàng ngày lại là chuyện khác. Đây là 3 mẹo hữu ích:
1. Lên thực đơn dựa trên rau củ tại chợ phiên hoặc khu vực theo mùa.
Thực phẩm theo mùa thường rẻ hơn và ngon hơn.
2. Sử dụng cách chế biến đa năng như hấp hoặc nướng.
Ví dụ: hấp nhẹ bông cải xanh giữ lại nhiều vitamin C hơn so với luộc.
3. Kết hợp đa dạng rau quả theo mùa trong một món ăn.
Một đĩa salad với rau chân vịt, dâu tây, hạt và nước sốt cam sẽ gói gọn nhiều dưỡng chất miễn dịch trong một bữa.
Ý Kiến Chuyên Gia: Khoa Học Đằng Sau
Nghiên cứu từ Tạp chí Hóa sinh Dinh dưỡng cho thấy chế độ ăn giàu rau củ quả tươi, đa dạng giúp cải thiện rõ rệt chức năng tế bào miễn dịch và giảm viêm.
GS. Walter Willett, Đại học Harvard T.H. Chan, cũng khẳng định việc ăn theo mùa làm tăng cường hấp thụ vi chất, từ đó nâng cao sức đề kháng và giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
Điều gì sẽ xảy ra nếu bí quyết để khỏe mạnh hơn trong năm nay lại đơn giản đến mức chỉ cần… thay đổi danh sách thực phẩm theo mùa? Bằng cách tập trung vào rau củ quả giàu dưỡng chất đúng mùa, bạn đang tự trang bị cho cơ thể những “vũ khí” chuẩn xác nhất để chống lại bệnh tật.
Hãy thử nghĩ xem: tuần này bạn có thể bổ sung loại rau hoặc quả theo mùa nào vào bữa ăn? Bắt đầu từ những thay đổi nhỏ, bạn sẽ gặt hái những lợi ích bền vững bất ngờ.