Cỏ phấn hoa hàng năm, có tên khoa học là Ambrosia artemisiifolia, là một loài thực vật khét tiếng đã lan rộng trên khắp nhiều khu vực toàn cầu. Có nguồn gốc từ Bắc Mỹ, loài cây này nay đã bén rễ ở nhiều vùng vượt xa nơi sinh sống ban đầu.

Được biết đến với đặc tính xâm lấn mạnh mẽ, cỏ phấn hoa không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành nông nghiệp mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người. Vậy điều gì khiến loài cây này trở thành một "thế lực" đáng gờm trong thế giới tự nhiên?

Cỏ Phấn Hoa Phát Triển Ở Đâu?

Ban đầu xuất hiện tại châu Mỹ, Ambrosia artemisiifolia đã mở rộng phạm vi phân bố theo thời gian, chiếm lĩnh nhiều vùng ôn đới trên khắp thế giới. Nó phát triển mạnh ở những vùng đất bị xáo trộn như ven đường, ruộng đồng canh tác và khu đô thị. Hiện nay, loài cây này đã lan tới khắp châu Âu, một số khu vực ở châu Á, thậm chí tới cả Úc và New Zealand. Khi biến đổi khí hậu tiếp tục làm thay đổi mô hình thời tiết, các nhà khoa học dự đoán cỏ phấn hoa sẽ còn lấn sâu hơn về phía bắc, đặt chân vào những hệ sinh thái hoàn toàn mới.

Đặc Điểm Hình Thái Của Cỏ Phấn Hoa Hàng Năm

Cỏ phấn hoa là loài cây sống một năm và phát triển rất nhanh, thường đạt chiều cao khoảng 70 cm. Cây có lá mềm, rìa chia thùy sâu và phủ lông nhẹ, kích thước biến đổi linh hoạt. Hoa của cây có màu xanh đến nâu, nở từ tháng 7 đến tháng 10, và sản sinh ra lượng lớn phấn hoa. Loại phấn này phát tán nhờ gió và nổi tiếng là tác nhân gây dị ứng nghiêm trọng. Hạt của cỏ phấn hoa nhỏ, tròn, thường chín vào cuối hè hoặc đầu thu, góp phần duy trì và mở rộng vòng đời loài thực vật này.

Tác Động Của Cỏ Phấn Hoa Đến Nông Nghiệp

Một trong những lý do khiến Ambrosia artemisiifolia trở thành "khách không mời" ở nhiều quốc gia là khả năng cạnh tranh vượt trội của nó. Trong các cánh đồng canh tác, loài cỏ này có thể làm giảm sản lượng đáng kể, đặc biệt là ở các ruộng đậu nành – nơi ghi nhận mức thiệt hại lên đến 30%. Khả năng phát triển nhanh ở đất bị xáo trộn và phát tán mạnh qua hạt khiến việc kiểm soát nó trở thành bài toán khó cho người nông dân.

Ảnh Hưởng Của Cỏ Phấn Hoa Đến Sức Khỏe

Cỏ phấn hoa cũng là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe, nhất là với những ai mắc chứng dị ứng phấn hoa. Phấn do cây phát tán là một chất gây dị ứng cực mạnh, dễ gây viêm mũi dị ứng, hen suyễn và các vấn đề hô hấp khác. Mỗi cây có thể tạo ra hàng tỷ hạt phấn, dễ dàng theo gió bay đi hàng trăm km, khiến người dân sống cách xa nguồn phát tán vẫn bị ảnh hưởng. Tại những khu vực loài cây này trở nên phổ biến, mùa dị ứng có thể kéo dài, làm cuộc sống của người mắc bệnh trở nên khốn khổ.

Nỗ Lực Kiểm Soát Cỏ Phấn Hoa

Trước ảnh hưởng lan rộng, nhiều quốc gia đã coi việc kiểm soát cỏ phấn hoa là ưu tiên hàng đầu. Nhiều biện pháp đã được áp dụng như sử dụng thuốc diệt cỏ và đưa các loài thiên địch vào hệ sinh thái. Tại châu Âu, các nhà khoa học đang thử nghiệm với loài bọ cánh cứng Ophraella communa, vốn ăn lá cỏ phấn hoa và giúp kiểm soát sự phát triển của nó. Ngoài ra, kỹ thuật luân canh cây trồng và phủ kín đất đang được nghiên cứu để ngăn cây chiếm lĩnh đất canh tác.

Cỏ Phấn Hoa Và Tương Lai Các Hệ Sinh Thái

Khi biến đổi khí hậu tiếp tục làm thay đổi hệ sinh thái toàn cầu, khả năng thích nghi và phát triển mạnh trong môi trường bị xáo trộn khiến cỏ phấn hoa có thể lan rộng hơn nữa. Nó đã trở thành biểu tượng điển hình của vấn nạn sinh vật ngoại lai xâm lấn – cạnh tranh nguồn lực với thực vật bản địa và làm xáo trộn đa dạng sinh học. Kiểm soát sự lan rộng của nó đòi hỏi nỗ lực không chỉ ở cấp địa phương mà còn mang tính quốc tế, bởi loài thực vật này không hề tuân theo ranh giới địa lý.

Chúng Ta Có Thể Làm Gì?

Dù Ambrosia artemisiifolia đặt ra nhiều thách thức, chúng ta vẫn có cách để ngăn chặn sự lây lan và giảm thiểu tác động của nó. Giảm thiểu xáo trộn đất, trồng cây phủ đất và duy trì hệ sinh thái lành mạnh sẽ giúp hạn chế môi trường sống của loài này. Những người bị dị ứng cũng nên chủ động bảo vệ bản thân trong mùa phấn hoa cao điểm. Bằng việc nâng cao nhận thức và hành động kịp thời, chúng ta có thể góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ gìn môi trường trước sự xâm lăng của cỏ phấn hoa.

Còn bạn thì sao? Bạn đã từng gặp loài cây này ở nơi mình sống chưa? Theo bạn, chúng ta nên làm gì để ngăn chặn sự lan rộng của nó? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn với chúng mình nhé!