Nhiếp ảnh tối giản không hẳn là một thể loại cụ thể, mà đúng hơn là một phong cách tư duy.

Giống như chủ nghĩa tối giản trong lối sống — từ lựa chọn trang phục, bài trí không gian sống, cho đến cách chúng ta tiếp cận cuộc sống hằng ngày — nhiếp ảnh cũng có thể mang tinh thần ấy.

Ta hoàn toàn có thể áp dụng tư duy tối giản vào nhiếp ảnh phong cảnh, ẩm thực, thậm chí cả chân dung. Trên thực tế, chủ nghĩa tối giản hiện diện trong mọi hình thái sáng tạo — từ hội họa cho đến thiết kế. Điểm chung của tất cả những biểu đạt này được gói gọn trong một câu nói nổi tiếng: "Ít là nhiều". Và với nhiếp ảnh tối giản, chính sự chú ý đến từng chi tiết nhỏ mới là chìa khóa thành công.

Thách thức của sự tối giản

Dù vẻ ngoài của nhiếp ảnh tối giản có vẻ đơn giản, nhưng để đạt được sự đơn giản ấy lại là điều không dễ dàng. Khác với hội họa hay thiết kế – nơi bạn có thể chủ động thêm thắt chi tiết trên nền trắng – nhiếp ảnh là nghệ thuật ghi lại khoảnh khắc đã hiện hữu.

Bạn không thể dễ dàng thay đổi những gì có trong khung hình, và đó chính là thử thách độc đáo của thể loại này. Với nhiếp ảnh tối giản, chúng ta phải dựa vào những kỹ thuật như chọn khung hình, điều chỉnh góc chụp, hoặc tận dụng các yếu tố “mượn” sẵn có để đơn giản hóa bố cục.

Một nguyên tắc then chốt là cách ly chủ thể khỏi nền. Lý tưởng nhất là sử dụng phông nền trung tính hoặc có độ sâu nông, giúp chủ thể nổi bật hơn. Tuy nhiên, chỉ đơn thuần tách chủ thể ra khỏi nền chưa đủ để tạo nên một bức ảnh tối giản xuất sắc. Sự đơn giản trong bố cục phải mang lại một ngôn ngữ thị giác mạnh mẽ, đủ sức truyền tải cảm xúc và thông điệp.

Bố cục là yếu tố cốt lõi

Bố cục luôn đóng vai trò thiết yếu trong mọi thể loại nhiếp ảnh, và với phong cách tối giản, điều này càng quan trọng hơn. Tối giản không có nghĩa là tùy tiện, mà là loại bỏ những thứ không cần thiết một cách có chủ đích. Một bức ảnh lộn xộn sẽ khiến cả người chụp lẫn người xem mất phương hướng, không biết nên chú ý vào đâu.

Khi bạn không thể di chuyển hay thay đổi các yếu tố trong khung hình, hãy tận dụng độ sâu trường ảnh để làm mờ hậu cảnh. Kỹ thuật này sẽ khiến chủ thể nổi bật lên và tạo nên cảm giác thanh thoát. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng màu sắc, đường nét và kết cấu để dẫn dắt ánh nhìn. Ví dụ, đặt một chủ thể có màu tương phản với nền đơn sắc sẽ giúp chủ thể trở nên nổi bật. Một chút kết cấu nhẹ ở nền cũng có thể làm tăng chiều sâu thị giác cho bức ảnh.

Sức mạnh của những đường nét

Trong nhiếp ảnh tối giản, đường nét là công cụ vô cùng đắt giá. Dù là đường viền kiến trúc, lối đi, hay đường chân trời, các đường thẳng (hoặc cong) có thể giúp tổ chức bố cục và hướng ánh mắt người xem đến nơi bạn muốn.

Điều quan trọng là phải kiểm soát hướng đi của các đường. Một con đường uốn lượn có thể dẫn ánh nhìn về phía chủ thể một cách tự nhiên. Nhưng nếu đường nét kéo mắt người xem ra khỏi khung hình, nó sẽ khiến bức ảnh mất đi trọng tâm.

Trong cuộc sống hàng ngày, các đường nét hiện diện khắp nơi — trên tòa nhà, con đường, hay đường viền của bầu trời xa. Vấn đề là ở chỗ: bạn sử dụng chúng thế nào để tăng sức gợi của sự tối giản.

Giản lược để kể chuyện

Nhiếp ảnh tối giản không chỉ là ghi lại khung cảnh đơn giản – nó còn là một hình thức kể chuyện bằng hình ảnh. Khi ta giảm số lượng yếu tố trong khung hình, thông điệp được truyền tải lại trở nên rõ nét hơn. Một bức ảnh tối giản xuất sắc không chỉ là một khung hình "đẹp" mà còn là một hình ảnh biết nói — kể về một câu chuyện, một cảm xúc, hay một khái niệm sâu xa.

Cốt lõi của nhiếp ảnh tối giản là truyền tải thông điệp bằng ít phương tiện nhất có thể. Nhưng nếu chỉ theo đuổi sự đơn giản mà quên đi chiều sâu, bức ảnh có thể trở nên vô hồn, nhạt nhòa. Những bức ảnh tối giản thực sự thành công là những tác phẩm vừa gọn nhẹ về hình thức, vừa nặng ký về ý nghĩa.

Phá vỡ quy tắc để sáng tạo

Một điểm hấp dẫn của nhiếp ảnh tối giản là bạn có thể thoát khỏi những khuôn mẫu quen thuộc. Trong nhiếp ảnh truyền thống, người ta thường nhấn mạnh “quy tắc một phần ba” hoặc việc căn giữa chủ thể. Nhưng với nhiếp ảnh tối giản, bạn hoàn toàn có thể bỏ qua những quy tắc đó và để sự sáng tạo dẫn đường.

Thay vì sắp xếp mọi thứ theo lưới tỷ lệ, bạn có thể đặt chủ thể lệch sang một góc, hay ở vị trí bất ngờ trong khung hình. Chính sự bất đối xứng này sẽ tạo nên cảm giác tò mò, bí ẩn, lôi kéo người xem muốn dừng lại lâu hơn để khám phá câu chuyện bên trong. Những cú “phá lệ” táo bạo trong nhiếp ảnh tối giản có thể tạo ra những kết quả độc đáo đến bất ngờ. Bởi vì khi bạn tìm được sự cân bằng trong sự đơn giản, bức ảnh sẽ tự kể câu chuyện của nó.

Hậu kỳ: Đơn giản là đẹp

Khi bạn đã có những bức ảnh tối giản trong tay, bước tiếp theo là hậu kỳ. Nguyên tắc quan trọng nhất ở đây là: giữ mọi thứ tinh gọn. Đừng dội dập ảnh với quá nhiều hiệu ứng hay chỉnh sửa rối mắt. Mục tiêu của bạn là làm nổi bật vẻ đẹp tự nhiên của bố cục, đồng thời giữ lại sự sạch sẽ, tối giản vốn có.

Với người mới, hãy bắt đầu bằng những điều chỉnh cơ bản như làm nét hoặc tăng nhẹ độ tương phản. Còn nếu bạn đã có kinh nghiệm, có thể thử chuyển ảnh sang trắng đen để làm nổi bật sắc độ, hoặc tinh chỉnh độ bão hòa màu để tăng chiều sâu mà không đánh mất sự mạch lạc.

Hãy nhớ, nhiếp ảnh tối giản là nghệ thuật của sự tiết chế. Và đôi khi, cái đẹp lại nằm ở chính sự ít ỏi mà ta để lại – cả trong khung hình lẫn trong quá trình hậu kỳ.

Giờ đây, khi đã nắm được những nguyên tắc cốt lõi, chúng tôi hy vọng bạn sẵn sàng thử nghiệm với nhiếp ảnh tối giản!

Hãy nhớ, tối giản không đồng nghĩa với đơn điệu. Khi tập trung vào những gì thực sự quan trọng và dám “bẻ cong” vài quy tắc, bạn sẽ tạo ra những bức ảnh không chỉ đẹp mắt mà còn giàu cảm xúc.

Hãy thử đi — đôi khi, ít lại là nhiều!