Vào những thời điểm mưa lớn và lũ lụt, rơm lưu trữ có thể bị hỏng, khiến nông dân gặp khó khăn trong việc tận dụng nguồn tài nguyên này.

Một số cách xử lý rơm hỏng bao gồm lấp đầy các rãnh xói mòn, rải rơm ra đồng để cỏ mọc xuyên qua, hoặc ủ phân.

Trong đó, ủ phân là phương pháp hiệu quả nhất để tạo ra giá trị từ rơm hỏng và nâng cao năng suất nông trại.

Ủ hiếu khí: Biến chất thải thành giá trị

Ủ phân hiếu khí là quá trình phân hủy nhanh các vật liệu hữu cơ, tạo thành sản phẩm giàu mùn, mang lại lợi ích lớn cho đất. Quá trình này tạo ra nhiệt độ cao, giúp tiêu diệt mầm bệnh trong các nguyên liệu thô. Nếu trang trại của bạn thường xuyên sản xuất số lượng lớn chất thải như rơm hỏng, silage và phân chuồng, ủ phân là cách tuyệt vời để tái chế và cải thiện sức khỏe đất.

Điều gì làm cho phân hữu cơ có giá trị?

Phân ủ giàu mùn, mang lại lợi ích lâu dài cho đất. Mùn cải thiện các điều kiện vật lý, hóa học và sinh học của đất, giúp đất trở nên màu mỡ hơn và hỗ trợ tốt hơn cho sự phát triển của cây trồng. Bằng cách ủ phân từ chất thải, bạn không chỉ tận dụng được tài nguyên mà còn góp phần gia tăng giá trị bền vững.

Phương pháp ủ phân: Kỹ thuật Đống Gió

Có nhiều phương pháp ủ phân khác nhau, nhưng kỹ thuật Đống Gió (Turned Windrow Method) là cách đơn giản và tiết kiệm nhất cho nông dân. Phương pháp này yêu cầu xếp nguyên liệu hữu cơ thành hàng, duy trì độ ẩm phù hợp và đảo đống thường xuyên để đẩy nhanh quá trình phân hủy.

Trong hoạt động sử dụng phân chuồng, đống phân thường cao khoảng 1,5 mét, rộng 2-3 mét, và chiều dài có thể điều chỉnh theo không gian sẵn có.

Yêu yếu tố cơ bản để ủ phân hiệu quả

Ôxy

Vi khuẩn trong quá trình ủ phân cần một lượng ôxy ổn định để hoạt động. Trong không khí, ôxy chiếm 21%, nhưng trong đống phân, ôxy bị tiêu thụ nhanh chóng khi vi khuẩn phân hủy nguyên liệu. Duy trì nồng độ ôxy ít nhất 10% trong đống là điều cần thiết để đảm bảo vi khuẩn hiếu khí hoạt động hiệu quả.

Để giữ ôxy, hãy đảo đống thường xuyên và trộn các nguyên liệu nhỏ với vật liệu có khả năng giữ không khí như rơm hoặc mảnh gỗ. Với chất thải có độ ẩm cao như phân chuồng, cần trộn với các nguyên liệu có cấu trúc để đảm bảo luồng không khí.

Độ ẩm

Độ ẩm cũng là yếu tố thiết yếu trong quá trình ủ phân. Độ ẩm lý tưởng là từ 50-60%. Phân ủ cần đủ ẩm để vi khuẩn hoạt động, nhưng không nên quá ướt để tránh tạo điều kiện yếm khí.

Khi sử dụng rơm khô, hãy làm ẩm trước khi trộn với phân chuồng. Rải rơm để thấm nước mưa hoặc dùng vòi phun để làm ướt đều.

Tỷ lệ cacbon trên nitơ (C:N) và chất dinh dưỡng

Tỷ lệ carbon/nitơ đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy. Nitơ là "nhiên liệu" cho vi khuẩn, giúp phân hủy cacbon. Tỷ lệ lý tưởng là 30:1 để đảm bảo hoạt động vi khuẩn hiệu quả.

Các chất dinh dưỡng khác như lưu huỳnh, phốt pho, và nguyên tố vi lượng cũng đóng góp vào quá trình ủ phân. Chúng thường có sẵn trong phân chuồng, giúp cân bằng dinh dưỡng cho đống ủ.

Nhiệt độ: Theo dõi và duy trì nhiệt

Vi khuẩn sinh nhiệt khi tiêu hóa chất thải, làm nhiệt độ trong đống phân tăng lên, đặc biệt ở phần giữa. Nhiệt độ lý tưởng là từ 45˚C đến 65˚C. Theo dõi nhiệt độ thường xuyên để ngăn đống phân quá nóng, đảm bảo quá trình ủ hiệu quả.

Khi nhiệt độ đạt 65˚C, hãy đảo đống để trộn nguyên liệu nguội bên ngoài vào bên trong. Khi đống phân nguội đến nhiệt độ môi trường, quá trình ủ đã hoàn thành.

Lựa chọn địa điểm ủ phân

Chọn vị trí bằng phẳng, có bề mặt chắc chắn như bê tông, sỏi hoặc đất nén. Đảm bảo vị trí đủ xa đồng ruộng, nguyên liệu và nguồn nước để tránh ô nhiễm. Xem xét hướng gió và khả năng gây mùi khi chọn địa điểm.

Giữ hồ sơ để thành công trong tương lai

Việc ghi chép chi tiết quá trình ủ phân, bao gồm các nguyên liệu sử dụng, tỷ lệ phối trộn, độ ẩm, điều kiện thời tiết và nhiệt độ—sẽ giúp bạn tối ưu hóa kỹ thuật theo thời gian. Bằng cách lưu lại những thông tin này, bạn có thể nhận ra các xu hướng và không ngừng cải thiện quy trình ủ phân, mang lại hiệu quả cao hơn cho nông trại của mình.