Theo một nghiên cứu gần đây về phản ứng của não bộ đối với đồ ăn cay, kỳ vọng tích cực có thể biến cảm giác khó chịu do vị cay gây ra thành một trải nghiệm thú vị.

Nghiên cứu, được thực hiện bởi các nhà khoa học từ Trung Quốc và Hoa Kỳ, đã làm sáng tỏ lý do tại sao một số người yêu thích đồ ăn cay trong khi những người khác lại cảm thấy không thể chịu nổi.

Khoa học đằng sau cảm giác cay

Capsaicin, hợp chất chính trong ớt, kích thích các thụ thể đau trên lưỡi người. Mặc dù cảm giác vật lý không thay đổi, nhưng phản ứng của từng cá nhân lại khác nhau rất nhiều, điều này khiến các nhà khoa học hết sức tò mò. Công bố trên tạp chí PLOS Biology, nghiên cứu cho thấy kỳ vọng tích cực về độ cay giúp giảm cường độ đau được cảm nhận và tăng cường cảm giác thích thú. Ngược lại, kỳ vọng tiêu cực lại làm tăng cảm giác khó chịu và khuếch đại cơn đau. Các nhà nghiên cứu giải thích rằng: "Kỳ vọng định hình nhận thức của chúng ta, ảnh hưởng sâu sắc đến cách hiểu của chúng ta về thế giới". Kỳ vọng tích cực, giống như hiệu ứng giả dược, kích hoạt hệ thống thưởng của não, giải phóng opioid nội sinh và các con đường điều tiết cơn đau. Trong khi đó, kỳ vọng tiêu cực có thể gây ra lo âu và tăng cường cảm giác đau, tương tự như hiệu ứng nocebo

Khảo sát về sở thích về đồ ăn cay

Để kiểm tra cách "kỳ vọng hưởng thụ" (dự đoán về sự thích thú hoặc không thích thú) ảnh hưởng đến trải nghiệm chủ quan, nhóm nghiên cứu đã phân tích phản ứng thần kinh và hành vi của các tình nguyện viên với các loại nước sốt cay. Dù thích hay không thích đồ cay, các tình nguyện viên được cho thử các loại nước sốt có độ cay cao hoặc thấp, hoặc nước lọc. Sau đó, họ được yêu cầu đánh giá cảm giác của mình, bao gồm mức độ "cay" và mức độ thích thú. Sử dụng kỹ thuật cộng hưởng từ chức năng (fMRI), nhóm nghiên cứu đã đánh giá cách các tín hiệu thị giác chỉ mức độ cay ảnh hưởng đến đánh giá xếp hạng của người tham gia.

Vai trò của kỳ vọng trong não bộ

Nghiên cứu cho thấy những người có kỳ vọng tích cực về độ cay thể hiện hoạt động tăng lên ở các vùng não liên quan đến hiệu ứng giả dược và cảm giác thích thú. Ngược lại, những người có kỳ vọng tiêu cực lại có hoạt động mạnh hơn ở các vùng não liên quan đến xử lý cơn đau. Nhà nghiên cứu chính Luo Yi từ Đại học Sư phạm Hoa Đông cho biết, ông ngạc nhiên trước mức độ mạnh mẽ mà kỳ vọng tiêu cực khuếch đại phản ứng đau của não, ngay cả khi kích thích không thay đổi. Điều này nhấn mạnh rằng việc dự đoán sự khó chịu có thể làm tăng đáng kể cảm giác đau.

Ý nghĩa và định hướng tương lai

Phát hiện này cho thấy rằng kỳ vọng hưởng thụ tác động không đối xứng đến cách não bộ xử lý đầu vào cảm giác, ảnh hưởng đến trải nghiệm chủ quan về cường độ, sự thích thú và cơn đau. Nghiên cứu kết luận rằng ngay cả những trải nghiệm cảm giác giống nhau cũng có thể bị thay đổi bởi cách nhìn nhận trước của mỗi cá nhân.

Luôn bày tỏ hy vọng rằng những hiểu biết này có thể thúc đẩy thêm các nghiên cứu về cách kỳ vọng định hình trải nghiệm cảm giác, từ đó mở ra những phương pháp mới trong quản lý cơn đau và cải thiện trị liệu. Bà cũng nhấn mạnh đến sự khác biệt về văn hóa và cá nhân trong sở thích ẩm thực, gợi ý khả năng xây dựng các chiến lược quản lý đau cá nhân hóa dựa trên nền tảng và trải nghiệm riêng biệt.

Nghiên cứu đột phá này không chỉ mang lại cái nhìn sâu sắc hơn về sở thích ăn cay mà còn mở đường cho những cách tiếp cận sáng tạo trong quản lý cơn đau và nâng cao chất lượng cuộc sống.