Dầu cọ, được chiết xuất từ quả của cây cọ dầu (Elaeis guineensis), đã trở thành một trong những loại dầu thực vật được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Nó xuất hiện trong vô số sản phẩm, từ thực phẩm, mỹ phẩm cho đến nhiên liệu sinh học.

Mặc dù được sử dụng phổ biến, nhưng việc sản xuất dầu cọ thường đi kèm với các vấn đề về môi trường và đạo đức.

Tuy nhiên, việc hiểu bản chất của quả cọ dầu, quá trình chế biến và tác động của chúng đối với thế giới có thể mang lại góc nhìn sâu sắc hơn.

Quả cọ dầu

Cây cọ dầu có nguồn gốc từ Tây Phi nhưng phát triển mạnh ở các vùng nhiệt đới trên khắp thế giới, đặc biệt là ở Indonesia và Malaysia, nơi chiếm phần lớn sản lượng toàn cầu. Quả của cây cọ dầu là một loại quả nhỏ, có màu đỏ cam, thường có kích thước bằng quả mận. Những loại quả này mọc thành từng chùm lớn, mỗi chùm chứa hàng trăm quả riêng lẻ.

Dầu cọ được chiết xuất từ ​​hai phần của quả cọ: phần thịt (vỏ quả giữa) và phần nhân (hạt). Dầu chiết xuất từ ​​phần thịt được gọi là dầu cọ thô, trong khi dầu chiết xuất từ ​​hạt được gọi là dầu hạt cọ. Cả hai loại dầu đều có đặc tính và công dụng khác nhau, khiến quả cọ dầu trở nên vô cùng đa năng.

Quy trình chế biến quả cọ dầu

Quy trình chế biến quả cọ dầu bắt đầu ngay sau khi thu hoạch. Sau khi quả được thu hoạch, nó được chuyển đến nhà máy để khử trùng bằng hơi nước. Quá trình này làm mềm quả, giúp việc chiết xuất dầu trở nên dễ dàng hơn. Sau đó, quả được ép để chiết xuất dầu cọ thô. Phần xơ và hạt còn lại được phân ra, phần hạt được tách ra để lấy nhân, sau đó tiếp tục được xử lý để thu dầu hạt cọ.

Dầu cọ thô trải qua quá trình tinh chế, tẩy trắng và khử mùi để loại bỏ tạp chất, tạo thành dầu cọ tinh luyện thường được sử dụng trong thực phẩm. Mặt khác, dầu hạt cọ thường được sử dụng trong sản xuất xà phòng, chất tẩy rửa và mỹ phẩm nhờ hàm lượng axit lauric cao.

Ứng dụng của dầu cọ và dầu hạt cọ

Sự phổ biến rộng rãi của dầu cọ chủ yếu đến từ các đặc tính độc đáo của nó. Dầu cọ có dạng bán rắn ở nhiệt độ phòng, có điểm nóng chảy cao và chống oxy hóa tốt, giúp tăng thời gian bảo quản. Những đặc tính này làm cho dầu cọ trở nên lý tưởng để sử dụng trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm bơ thực vật, đồ nướng và các loại đồ ăn vặt. Nó cũng là một thành phần quan trọng trong nhiều loại thực phẩm chế biến nhờ khả năng cải thiện kết cấu và hương vị.

Dầu hạt cọ, mặc dù tương tự như dầu cọ, lại có các ứng dụng khác nhau. Hàm lượng axit lauric cao của nó khiến nó trở thành thành phần lý tưởng để sản xuất xà phòng, dầu gội đầu và các sản phẩm chăm sóc cá nhân khác. Ngoài ra, cả dầu cọ và dầu hạt cọ đều được sử dụng để sản xuất nhiên liệu sinh học, một nguồn năng lượng tái tạo đang ngày càng trở nên phổ biến như một giải pháp thay thế cho nhiên liệu hóa thạch.

Mối quan ngại về môi trường và đạo đức

Mặc dù dầu cọ mang lại nhiều lợi ích cùng tính linh hoạt, nhưng việc sản xuất dầu cọ vẫn là chủ đề gây tranh cãi. Sự mở rộng nhanh chóng của các đồn điền cọ dầu, đặc biệt là ở Indonesia và Malaysia, đã dẫn đến tình trạng phá rừng trên diện rộng, mất đa dạng sinh học và phá hủy môi trường sống của các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng như đười ươi và hổ. Tác động môi trường càng nghiêm trọng hơn bởi việc phát thải carbon do khai thác các khu đất than bùn giàu carbon.

Ngoài các mối quan ngại về môi trường, ngành công nghiệp dầu cọ cũng bị chỉ trích vì các hoạt động lao động phi đạo đức, bao gồm cả việc bóc lột lao động và sử dụng lao động trẻ em. Những vấn đề này đã dẫn đến sự gia tăng nhu cầu sản xuất dầu cọ bền vững.

Sáng kiến về ​​dầu cọ bền vững

Để ứng phó với những mối quan ngại này, nhiều sáng kiến đã được khởi xướng nhằm thúc đẩy việc sản xuất dầu cọ bền vững. Bàn tròn về dầu cọ bền vững hay Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) là một sáng kiến ​​như vậy, cấp chứng nhận cho các sản phẩm dầu cọ đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường và xã hội cụ thể. Dầu cọ được chứng nhận bởi RSPO được sản xuất với cam kết giảm thiểu phá rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và tôn trọng quyền của người lao động và cộng đồng địa phương.

Người tiêu dùng và các công ty đang ngày càng tìm kiếm các sản phẩm chứa dầu cọ có nguồn gốc bền vững, dẫn đến sự gia tăng nhu cầu dầu cọ được chứng nhận bởi RSPO. Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, nhưng những nỗ lực này đại diện cho một bước tiến tích cực trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực của sản xuất dầu cọ đối với môi trường và xã hội.

Quả dầu cọ, với nguồn dầu kép, đã trở thành trụ cột của ngành công nghiệp toàn cầu, cung cấp nguyên liệu thiết yếu cho thực phẩm, mỹ phẩm và nhiên liệu sinh học. Tuy nhiên, những lợi ích của dầu cọ cần được cân nhắc kỹ lưỡng so với các thách thức về môi trường và đạo đức mà nó đem tới. Bằng cách ủng hộ việc sản xuất dầu cọ bền vững, người tiêu dùng có thể góp phần giảm thiểu những vấn đề này và đảm bảo rằng quả cọ dầu sẽ tiếp tục đóng vai trò tích cực trong nền kinh tế toàn cầu.